دولت برای تحقق رشد هشت درصدی اقتصاد که در برنامه هفتم به آن اشاره شده دستورالعملی را تدوین کرده که ناترازی انرژی سد راه تحقق این موضوع است. آنطور که مسعود پزشکیان درباره تولید و دستیابی به رشد ۸ درصدی گفته “این رقم مشروط به شروطی است. رشد اقتصادی و تولید که رهبری به حق اشاره فرمودند، ناترازی انرژی و فشاری که به کارخانه ها می آید، بر تحقق این رشد تاثیر می گذارد. اول باید ناترازی انرژی را حل کنیم.

به گفته وی، دستیابی به رشد ۸ درصدی با ناترازی در برق یا بانک‌ها ممکن نیست. متخصصان معتقدند که برای رشد ۸ درصدی به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز داریم. افزایش سرمایه در داخل کشور با افزایش بهره وری ممکن می شود اما کل پولی که کشور داریم، بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار نیست پس به ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی نیاز داریم و این به ارتباطات ما با خارج، دنیا، با همسایگان و ایرانیان خارج از کشور برمی گردد.

محمدرضا عارف – معاون اول رئیس جمهور هم روز گذشته تاکید کرد: قطعی برق با هدف رشد ۸ درصدی اقتصادی همخوانی ندارد، در حالی که رشد ۸ درصدی را توقع داریم، اما روزانه ۷ تا ۸ ساعت قطع برق داریم که علاوه بر خسارت، عدم النفع آن نیز بسیار زیاد است که برای حل این مشکل کار بزرگی صورت گیرد.

راه‌حل چیست؟

درواقع ناترازی انرژی به معنای عدم تعادل بین عرضه و تقاضای انرژی است که می‌تواند منجر به مشکلاتی همچون کمبود انرژی، افزایش قیمت‌ها، و کاهش تولید و رشد اقتصادی شود. برای رفع این ناترازی و دستیابی به رشد ۸ درصدی، باید اقداماتی در دستور کار قرار بگیرد. افزایش بهره‌وری انرژی، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، افزایش ظرفیت تولید انرژی، تنوع‌بخشی به منابع انرژی، سیاست‌گذاری و مدیریت تقاضا، تحول ساختاری در اقتصاد، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D) و کاهش اتلاف انرژی موضوعاتی است که باید دولت چهاردهم برای تحقق هدف خود روی آن متمرکز باشد.

بهره‌وری در بخش‌های تولیدی ارتقای تکنولوژی و بهینه‌سازی فرآیندهای تولیدی را دربرمی‌گیرد که می‌تواند مصرف انرژی را کاهش دهد بدون اینکه تولید کاهش یابد. این موضوع شامل استفاده از تجهیزات و فناوری‌های پیشرفته‌تر و کم‌مصرف‌تر است. همچنین با استفاده از روش‌های نوین مدیریت مصرف انرژی (مانند سیستم‌های هوشمند)، می‌توان بهینه‌سازی مصرف انرژی را در بخش‌های مختلف اقتصادی محقق کرد.

علاوه‌بر این توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی، و آبی می‌تواند فشار بر منابع انرژی فسیلی را کاهش دهد و به پایداری انرژی کمک کند. با افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌توان ناترازی انرژی را تا حد زیادی جبران کرد و همچنین از اثرات زیست‌محیطی مخرب انرژی‌های فسیلی کاست. با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های تولید انرژی مانند نیروگاه‌های برق و تولید گاز، می‌توان ظرفیت تولید را افزایش داد و ناترازی انرژی را کاهش داد.

توسعه و بهینه‌سازی شبکه‌های انتقال و توزیع انرژی می‌تواند از هدررفت انرژی جلوگیری کرده و به تعادل عرضه و تقاضا کمک کند. همچنین کاهش وابستگی به منابع انرژی خارجی با تنوع‌بخشی به منابع وارداتی و همچنین توسعه منابع داخلی انرژی، توسعه استفاده از منابع انرژی نوین مانند هیدروژن و فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی می‌تواند به پایداری بیشتر سیستم انرژی کمک کند. از سوی دیگراصلاح قیمت‌گذاری انرژی به‌نحوی که بازتاب دهنده هزینه واقعی آن باشد، می‌تواند به کاهش مصرف بی‌رویه و بهبود مدیریت تقاضا کمک کند.

برنامه‌های تشویقی برای صنایع و مصرف‌کنندگان به‌منظور کاهش مصرف انرژی و استفاده از فناوری‌های کم‌مصرف، جهت‌گیری به سمت صنایع و فعالیت‌هایی که ارزش افزوده بیشتری دارند و مصرف انرژی کمتری دارند، گسترش بخش‌هایی از اقتصاد که وابستگی کمتری به انرژی دارند، مانند فناوری اطلاعات، خدمات و پژوهش‌های علمی، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه تکنولوژی‌های نوین انرژی و بهبود کارایی انرژی در بخش‌های مختلف می‌تواند در رفع ناترازی انرژی موثر باشد.

توسعه فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی برای استفاده در زمان‌های اوج مصرف و بهینه‌سازی تجهیزات و شبکه‌های انتقال نیز می‌تواند از هدررفت انرژی جلوگیری کند. این راهکارها، همراه با سیاست‌های صحیح دولتی و همکاری بخش خصوصی، می‌توانند به کاهش ناترازی انرژی کمک کرده و بستر مناسبی برای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و بلندمدت فراهم کنند.

بی‌شک رفع ناترازی انرژی در کوتاه‌مدت شدنی نیست اما لازم است تا دولت برنامه‌هایی را تدوین کند تا علاوه‌بر ثابت نگه‌داشتن عدد ناترازی در کوتاه مدت برنامه‌های اجرایی برای گذر از ناترازی در میان‌مدت و بلندمدت تدوین کند تا ضمن توسعه انرژی کشور شاهد تحقق رشد اقتصادی نیز باشیم./ایسنا