نائب رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران گفت: مهم‌ترین مانع توسعه تجارت الکترونیک فرامرزی برای شرکت‌های ایرانی آماده نبودن آنها برای فعالیت در بازارهای خارجی است، ایرانی‌ها سال‌ها تحریم بوده‌اند و در یک محیط ایزوله فعالیت داشته‌اند در نتیجه از استانداردهای کار در فضای خارج فاصله گرفته‌اند.

میرنیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران در پاسخ به پرسش خبرنگار ایلنا درباره چرایی صفر بودن تجارت الکترونیک فرامرزی ایران گفت: یک شرکت ایرانی برای اینکه بتواند کالا و خدمات خود را در خارج از مرزهای کشور عرضه کند و به فروش برساند باید در کشورهای مقصد خدمات بانکی دریافت کند و این در حالی است که هیچ بانکی در جهان با شرکت‌های ایرانی کار نمی‌کند و یا فعالیت آن با ایرانی‌ها محدود و سربسته است زیرا در غیر این صورت با تحریم‌های امریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران مواجه می‌‌شود و این در حالی است که این دو منطقه شرکای تجاری قدرتمندتری نسبت به ایران به شمار می‌آیند.

وی افزود: تنها نقطه‌ای که می‌توان از آن برای توسعه تجارت الکترونیک بهره برد روسیه است زیرا این کشور مانند ایران در تحریم است و حتی تحریم‌هایی شدیدتر از ما را متحمل می‌شود و بازار بزرگی هم دارد، با این حال روسیه نیز از اکوسیستم تجارت الکترونیک بسیار بزرگی برخوردار است و حتی پیش از تحریم‌ها دامنه تجارت الکترونیک آن از مرزهای کشور هم پیش‌تر رفته بود ضمن اینکه رقابت میان شرکت‌های روسی در داخل این کشور شدید است و این امر امکان ورود به این بازار را سخت می‌کند، با این حال در این شرایط صدور خدمات فنی می‌تواند زمینه‌ای برای توسعه تجارت الکترونیک شرکت‌های ایرانی به فراتر از مرزها باشد.

موانع داخلی از چالش‌های خارجی موثرترند

رضا قربانی، نائب رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران نیز در پاسخ به این پرسش بر تحریم‌ها به عنوان چالشی جدی پیش روی توسعه تجارت الکترونیک شرکت‌های ایرانی به خارج از مرزها تاکید کرد اما این موضوع را تمام ماجرا ندانست، وی در این باره توضیح داد: اکنون امکان خرید از آمازون، شرف‌دیجی دبی یا ترندیول ترکیه برای ایرانی‌ها از داخل کشور وجود دارد و این امکان در حالی فراهم است که ایرانی‌ها تحریم هستند و به ویزا و مستر دسترسی ندارند اما به کمک ابزارهای واسطه معاملات خود را انجام می‌دهند.

وی افزود: در ایران هم فروشگاه‌های اینترنتی شناخته‌شده‌ای وجود دارند و آنها هم می‌توانند فروش خود را از مرزهای کشور فراتر ببرند و به طور ویژه در امارات کالا و خدمات خود را عرضه کنند، تجربه‌هایی هم در این زمینه شاهد بودیم به طور مثال سایت دیوار اقدام به توسعه فعالیت خود در افغانستان کرد اما شکست خورد با این حال هنوز هم تلاش‌هایی از سوی شرکت‌های ایرانی برای توسعه تجارت الکترونیکی فرامرزی و امکان معامله دلاری در جریان است، این نمونه‌ها حاکی از آن است که از نظر فنی و مهارت‌های کسب و کاری امکان انجام معاملات فرامرزی چه در قالب فروش و چه در قالب خرید برای جامعه ایرانی وجود دارد.

قربانی تصریح کرد: کسب و کارها در توسعه تجارت الکترونیک بر موانع برآمده از تحریم‌ها تاکید می‌کنند، درست است که این موانع برقرار هستند اما وجود آنها به معنای ممکن نبودن تجارت فرامرزی نیست و هر چند تبادلات مالی در تنگنای تحریم‌ها بسیار سخت است اما شدنی است ضمن اینکه در این زمینه می‌توان از رمزارزها و پلتفرم‌های رمزارزی که در ایران توسعه پیدا کرده بهره برد.

نائب رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران در ادامه یادآور شد: در همین حال از دولت و رایزن‌های تجاری ایران در کشورهای همسایه به طور ویژه امارات،‌ ترکیه، روسیه و عراق این انتظار وجود دارد که تجارت الکترونیک را تنها به حضور در نمایشگاه‌ها خلاصه نکنند.

وی خاطرنشان کرد: به باور من مهم‌ترین چالش‌هایی که در این مسیر وجود دارد از جنس موانع فرهنگی و اجتماعی و شرایط اقتصادی است، کسب و کارهای تجارت الکترونیک کشور آمادگی فعالیت در بازارهای خارجی را ندارند زیرا سال‌ها تحریم بوده‌اند و در یک محیط ایزوله فعالیت داشته‌اند و ارتباطات بین‌المللی نداشته‌اند در نتیجه از استانداردهای کار در فضای خارج از ایران فاصله گرفته‌اند و نتوانسته‌اند خود را با تغییرات همراه و به‌روز کنند بنابراین این کسب و کارها ممکن است ادعای بین‌المللی بودن داشته باشند اما به دلایل یادشده توانمندی لازم را در این عرصه ندارند.

قربانی اظهار کرد: اکنون کسب و کارهای الکترونیک امارات که در چند سال گذشته از نظر UX، UI، تجربه کاربری، کیفیت خدمات و مدل‌های کسب از ایران عقب‌تر بودند از ما پیشی گرفته‌اند، علاوه بر اینها قوانین کشور نیز با توسعه تجارت الکترونیک فرامرزی همراه نیست و این ضعف قوانین داخلی بیشتر از چالش‌های خارجی در مسیر توسعه مانع‌تراشی می‌کنند.