هرچند بافت تاریخی سبزوار در فهرست آثار ملی کشور به ثبت نرسیده و بافت ثبتی به‌شمار نمی‌رود، اما یکی از بافت‌های ابلاغی کشور است که نخستین بار در سال ۱۳۸۸ محدوه آن توسط سازمان وقت میراث فرهنگی ابلاغ شد و بار دیگر در سال ۱۳۹۴ به‌همراه ۱۶۸ محدوده بافت‌های تاریخی کشور توسط شورای عالی معماری و شهرسازی به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ شد تا دستگاه‌های شهری که شامل استانداری و دیگر نهادهای شهری می‌شوند ملزم به حفاظت از این بافت تاریخی شوند.

بافت تاریخی سبزوار جزو بافت‌های ارزشمند کشور است که به‌واسطه اهمیت و ارزش‌های تاریخی در مرکزیت آن، پایگاه ملی آن نیز ایجاد شده است. با این وجود وزارت میراث فرهنگی دستور کوچک شدن حریم بافت تاریخی این شهر را با تصمیم معاونت میراث فرهنگی کشور صادر کرده است.

کارشناسان دفتر حفظ و احیای بناهای تاریخی کشور که مسئول بازبینی حرایم آثار، بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی هستند، اطلاعی از چگونگی کوچک شدن حریم بافت تاریخی سبزوار ندارند و معاونت میراث‌فرهنگی و دفتر ثبت آثار تاریخی که خود باید نگاهبان میراث فرهنگی ایران باشند، بدون انجام مطالعات کارشناسی و تایید نقشه بازبینی حریم بافت تاریخی سبزوار از سوی دفتر حفظ و احیای بافت‌ها و بناهای تاریخی، اقدام به کوچک کردن بافت ابلاغی سبزوار کرده‌اند.
خطای مدیریتی در بافت تاریخی سبزوار

اما ماجرای کوچک شدن حریم بافت تاریخی سبزوار که در فهرست بافت‌های تاریخی ابلاغ شده اما ثبت ملی نشده کشور قرار دارد، چیست؟

بافت‌های تاریخی ابلاغ شده محدوده‌هایی هستند که باید توسط دستگاه‌های دولتی و غیردولتی مورد حفاظت قرار بگیرند تا پروسه مرتبط با ثبت ملی آن‌ها به اتمام برسد. اما حدود ۲ سال قبل و در سال ۱۴۰۱، براساس پیگیری‌های برخی نمایندگان مجلس، فشارها به وزارت میراث فرهنگی برای کوچک کردن حریم بافت تاریخی سبزوار آغاز شد.

عزت الله ضرغامی همان زمان از دفتر حفظ و احیای بناهای تاریخی خواست تا تدقیق حریم بافت تاریخی سبزوار را آغاز کند. دفتر حفظ و احیای آثار تاریخی نیز از مسئولان استان خراسان رضوی خواست تا برای آغاز به تدقیق حریم بافت ابلاغی سبزوار، مشاور مورد اطمینانی را معرفی کنند تا پس از مطالعات کارشناسی، تصمیم گیری درخصوص این بافت تاریخی ارزشمند ابلاغ شده انجام شود. پیگیری‌های دفتر حفظ و احیای بافت‌ها و بناهای تاریخی اما بی‌نتیجه ماند و پاسخی از مسئولین استانی دریافت نشد.

بی‌اطلاعی کارشناسان اداره کل حفظ و احیای بافت ها، بناها و محوطه‌های تاریخی ادامه یافت تا آن که چندی قبل حریم کوچک شده بافت تاریخی سبزوار با امضای وزیر میراث فرهنگی به استاندار خراسان رضوی ابلاغ شد.

صالحی امیری به احتمال زیاد بدون اطلاع از پیشینه ماجرا، پای نامه‌ای را امضا کرده است که معاونت میراث فرهنگی روی میز او گذاشته است و بنر تبریک برای آغاز ساخت و ساز در این بافت تاریخی را در سبزوار بالا برده است.

موضوع اصلی اما در این نکته آن است که بافت تاریخی سبزوار هنوز ثبت ملی نشده است و دفتر ثبت آثار تاریخی بدون اطلاع کارشناسان دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی اقدام به کوچک‌سازی همین بافت کرده است.

به گزارش خبرنگار ایلنا، بافت تاریخی سبزوار امروز با عنوان «محدوده بافت ملی» شناخته و ابلاغ شده است و بنابراین این بافت اصلا عرصه و حریم نداشته که دفتر ثبت آثار تاریخی بخواهد آن را کوچک کند و در پی آن، بنر تبریک برای آزاد شدن ساخت و ساز در آن در شهر سبزوار برافراشته شود.
امکان انتشار نقشه ابلاغ شده وجود ندارد

پیگیری‌های ایلنا از وزارت میراث فرهنگی برای انتشار نقشه حریم کوچک شده بافت تاریخی سبزوار مشخص کرد که دفتر ثبت آثار ملی حتی از در اختیار گذاشتن نقشه کوچک شده حریم بافت تاریخی سبزوار به کارشناسان اداره کل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی از ترس انتشار عمومی آن خودداری کرده و اعلام کرده که این نقشه نباید در دسترس هیچکس قرار بگیرد.